تاریخچه کودکستان در ایران از اوایل قرن بیستم آغاز می‌شود، زمانی که با ورود ایده‌های آموزش پیش‌دبستانی، توجه به آموزش و پرورش کودکان مورد توجه قرار گرفت. در دوره پهلوی اول، نخستین کودکستان‌ها در شهرهای بزرگ مانند تهران، شیراز و اصفهان تأسیس شدند که هدفشان ایجاد فضایی مناسب برای کودکان و ارائه آموزش مدرن بود. تأسیس این کودکستان‌ها بخشی از برنامه‌های مدرنیزاسیون اجتماعی و فرهنگی رضاشاه محسوب می‌شد.

دوران پهلوی دوم (۱۳۲۰–۱۳۵۷ ه‍.ش)

در دوران پهلوی دوم، کودکستان‌ها بیشتر گسترش یافتند. با افزایش تعداد مادران شاغل و توجه به آموزش و تربیت کودکان، کودکستان‌های خصوصی و عمومی بسیاری تأسیس شدند که برنامه‌های اولیه آموزشی و بازی را برای کودکان فراهم می‌کردند. در این دوران، اهمیت آموزش پیش‌دبستانی به عنوان مرحله‌ای مهم برای آماده‌سازی کودکان جهت ورود به مدرسه و جامعه شناخته شد.

پس از شورش ۵۷

پس از شورش ۵۷، سیستم آموزش پیش‌دبستانی و کودکستان‌ها دستخوش تغییرات اساسی شد. با قرار گرفتن کودکستان‌ها تحت نظارت وزارت آموزش و پرورش، آموزه‌های دینی به بخش اصلی برنامه‌های درسی تبدیل شدند. اگرچه هدف این تغییرات ترویج ارزش‌های اسلامی و تربیت دینی کودکان بود، اما برخی از مشکلات و چالش‌ها نیز در پی داشت که شامل موارد زیر می‌شود:

1. تحمیل اعتقادات دینی در سنین پایین: کودکان در سنین پیش‌دبستانی بسیار حساس و تأثیرپذیر هستند و ممکن است این سن برای آموزش مستقیم اعتقادات دینی مناسب نباشد. به‌جای ایجاد درک عمیق، این نوع آموزش‌ها بیشتر باعث حفظ کردن طوطی‌وار می‌شود.

2. کاهش خلاقیت و پرسش‌گری: تأکید بیش از حد بر آموزه‌های دینی ممکن است به کاهش خلاقیت و تمایل کودکان به پرسش‌گری منجر شود. کودکانی که تحت برنامه‌های دینی قرار می‌گیرند، کمتر به جستجوی ایده‌های جدید و خلق راه‌حل‌های خلاقانه تمایل خواهند داشت.

3. کم‌رنگ شدن آموزش‌های علمی و تربیتی: تمرکز بر آموزش‌های دینی گاهی به کاهش توجه به آموزش‌های علمی و تربیتی منجر می‌شود که می‌تواند بر رشد همه‌جانبه و متعادل کودک اثر منفی بگذارد.

4. عدم تطبیق با نیازهای روان‌شناختی کودکان: آموزه‌های دینی معمولاً مفاهیمی انتزاعی را شامل می‌شوند که برای درک کودکان پیش‌دبستانی پیچیده هستند و ممکن است باعث ایجاد سردرگمی و تضادهای درونی شوند.

5. تأثیرات منفی بر شادی و نشاط کودکان: کودکستان‌ها باید محیطی شاد و خلاق برای کودکان فراهم کنند. تأکید بیش از حد بر آموزه‌های دینی خشک و رسمی می‌تواند نشاط و شادی کودکان را کاهش داده و فضای کودکستان را محدود کند.

نتیجه‌گیری

کودکستان‌ها در ایران نقش مهمی در آموزش و توسعه کودکان دارند و با گذر زمان، تغییرات بسیاری را تجربه کرده‌اند. از دوران پهلوی که تمرکز بر آموزش مدرن و علمی بود، تا دوران پس از شورش ۵۷ که آموزش‌های دینی بیشتر به برنامه‌های درسی وارد شد، این مراکز آموزشی به‌طور پیوسته تحت تأثیر تحولات سیاسی و اجتماعی قرار داشته‌اند. با این حال، والدین و کارشناسان آموزشی همچنان به دنبال راهکارهایی هستند که فضای کودکستان‌ها را به گونه‌ای تنظیم کنند که بتوانند نیازهای روان‌شناختی، خلاقیت و آموزش متعادل کودکان را برآورده سازند